Η Ελούντα είναι πόλη και κοινοτικό διαμέρισμα του νομού Λασιθίου στην βόρεια ακτή του νησιού της Κρήτης που ανήκει στον Δήμο του του Άγίου Νικολάου.
Σε πρόσφατη απογραφή (2012) ο πληθυσμός της υπολογίζεται στα 7.800 άτομα. Είναι παραθαλάσσιος και δημοφιλής τουριστικός προορισμός. Απέναντί της, στην είσοδο του κόλπου, βρίσκεται το μικρό νησί τηςΣπιναλόγκας, όπου από το 1905 μέχρι το 1958 ζούσαν απομονωμένοι οι λεπροί της Κρήτης και της Ελλάδας γενικότερα. Η απόσταση Αγίου Νικολάου-Ελούντας είναι 12 χιλιόμετρα περίπου. Ο δρόμος που ακολουθεί την ακτή, καθώς ανεβαίνει προς την κορυφή ενός μικρού βουνού, συνδέεται επαρκώς με το ευρύτερο οδικό επαρχιακό δίκτυο Ελούντας-Αγίου Νικολάου. Παράλληλα, η παραλιακή οδός Ελούντας-Πλάκας συνδέεται ικανοποιητικά και με μακρυνότερα μέρη όπως ο Βρουχάς ο οποίος απέχει 10 χιλιόμετρα από την Ελούντα.
Το μικρό προάστιο της Πλάκας (Λασιθίου) που υπάγεται στον τομέα
κεντρικής διεύθυνσης Ελούντας, με θέα το νησί της Σπιναλόγκας απέχει μόλις 5
χλμ. από την κεντρική πλατεία (Μπ.Σφακιανάκη) της Ελούντας προς το βορρά.
Κατέχει σημαντική θέση στην ιστορία της Κρήτης και συμμετείχε ενεργά στην
Μινωϊκή Περίοδο ως η πόλη-κράτος της Ολούντας με ικανοποιητική ανάπτυξη και
παραγωγή ιδιαίτερα στον πρωτογενή τομέα. Η Ελούντα φημίζεται ως ένας από τους
διασημότερους τουριστικούς προορισμούς παγκοσμίως αλλά και πανελλήνια καθώς
φιλοξενεί συχνά διάσημα πρόσωπα τόσο από το εξωτερικό όσο και από το εσωτερικό.
Στην Ελούντα βρίσκεται ένα από τα ιστορικότερα μνημεία της Ελλάδας, το νησί της
Σπιναλόγκας, το οποίο βρίσκεται απέναντι από την γραφική Πλάκα και σε ακτίνα 4
χιλιομέτρων από την κεντρική περιοχή. Το νησί της Σπιναλόγκας ήταν ένα από τα
οχυρότερα σημεία της Κρήτης και μία από τις τελευταίες εστίες αντίστασης κατά
τον Ενετοτουρκικό Πόλεμο του 1645-1669 καθώς και καταφύγιο των κατοίκων των
γύρω περιοχών. Η Σπιναλόνγκα δέχεται ημερησίως περίπου 5 με 7 χιλιάδες
επισκέπτες οι οποίοι μεταφέρονται ως εκεί ακτοπλοϊκά. Το αποκαλούμενο απλώς
"νησί" φωταγωγείται και είναι υποψήφιο προς ένταξη στα μνημεία Παγκόσμιας
Κληρονομιάς